Nguyên Vũ
Một số người hâm mộ Trung Quốc đã trở nên quá xâm phạm, can thiệp vào đời tư của các vận động viên sau những thành công tại đấu trường thể thao quốc tế.
Nội dung chính
Khi sự phấn khích của Thế vận hội dần lắng xuống cùng với sự kết thúc của mùa hè, sự tôn vinh những người hùng của thể thao Trung Quốc tại Paris dường như đang ngày càng gia tăng trong cộng đồng người hâm mộ trên khắp đất nước.
Mặc dù giành được huy chương vàng đưa các vận động viên vào tâm điểm chú ý, nhưng không phải tất cả sự chú ý đó đều được chào đón. Một số người hâm mộ, đối xử với họ như những người nổi tiếng, đã trở nên quá xâm phạm, can thiệp vào đời tư của các vận động viên và tấn công các vận động viên đối thủ trên mạng, trong đó có cả đồng đội của họ.
Mặc dù các màn trình diễn xuất sắc đáng được ca ngợi, nhưng các vận động viên xứng đáng được yên bình ngoài sân đấu. Sự khích lệ hợp lý và phê bình mang tính xây dựng là cần thiết cho sự phát triển của họ, nhưng việc sùng bái thần tượng quá mức chỉ làm cản trở sự tiến bộ và phát triển của họ. Sự đồng thuận là thế giới thể thao phải có lập trường vững chắc và nói không với văn hóa "thần tượng".
Văn hóa "thần tượng" len lỏi vào thể thao Trung Quốc
Đội tuyển bóng bàn Trung Quốc có lẽ là đội bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi sự "sùng bái" độc hại này.
Ngoài thành công trên sân đấu, các ngôi sao như Wang Chuqin, Fan Zhendong và Sun Yingsha đã thu hút lượng người hâm mộ cuồng nhiệt nhờ tài năng thể thao, ngoại hình và tính cách hấp dẫn của họ. Tuy nhiên, sự chú ý dữ dội này cũng dẫn đến nhiều phiến toái cho các vận động viên.
Hiệp hội Bóng bàn Trung Quốc đã ra tuyên bố bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với các nỗ lực an ninh mạng nhằm trấn áp các hoạt động bất hợp pháp trong các cộng đồng người hâm mộ trực tuyến, phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan.
Tổ chức này lên án mạnh mẽ bất kỳ hành vi vi phạm pháp luật nào. Họ cũng bày tỏ lo ngại về hành vi gây rối của những cộng đồng người hâm mộ trực tuyến này, điều mà họ cho rằng đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc huấn luyện và thi đấu của đội tuyển. Sự hỗn loạn này đã ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của các vận động viên, huấn luyện viên và nhân viên, cả về mặt chuyên môn lẫn cá nhân.
Kể từ khi Thế vận hội bắt đầu, các vận động viên bóng bàn Trung Quốc đã trở thành đề tài bàn tán liên tục trên mạng xã hội.
Tuy nhiên, bên cạnh những lời khen ngợi, còn có một làn sóng phỉ báng và thù địch, với một số bình luận thậm chí vượt qua ranh giới pháp lý.
Vào đêm 3/8, sau trận chung kết bóng bàn đơn nữ tại Thế vận hội giữa hai đồng đội đội tuyển Trung Quốc Chen Meng và Sun Yingsha, một số người đã đăng tải những bình luận bôi nhọ Chen. Vào sáng sớm ngày 4/8, một người dùng đã đăng tải những bài viết vu khống nhắm vào các vận động viên và huấn luyện viên, gây ra sự phẫn nộ rộng rãi trong công chúng.
Cảnh sát Bắc Kinh đã nhanh chóng can thiệp, bắt giữ một phụ nữ 29 tuổi vào ngày 6/8. Cô này đã thú nhận việc đăng các bài viết xúc phạm và vụ việc đang được điều tra.
Trong một thông báo liên quan vào ngày 15/8, Bộ Công an đã nêu ra ba vụ việc khác liên quan đến hành vi vi phạm pháp luật trong các cộng đồng người hâm mộ thể thao, và nhấn mạnh rằng internet không nằm ngoài phạm vi pháp luật, kêu gọi người dùng không lan truyền thông tin sai lệch hoặc tham gia vào các cuộc tấn công cá nhân trên mạng.
Đáp lại bất kỳ hành vi bôi nhọ, xúc phạm hoặc tấn công ác ý nào trên mạng hoặc công khai nhắm vào đội tuyển hoặc các thành viên của đội, Hiệp hội Bóng bàn Trung Quốc cam kết sẽ truy tố các cá nhân và tổ chức liên quan.
Trong một tuyên bố, đội tuyển bóng bàn Trung Quốc, nổi tiếng với sự đoàn kết mạnh mẽ, đã bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với sự ủng hộ mà họ nhận được, nhưng kêu gọi nỗ lực tập thể để tạo ra một môi trường trực tuyến sạch hơn và tích cực hơn.
Hào quang rực rỡ tại trời Âu, đánh đổi bằng sự riêng tư
Thế vận hội Paris đã đưa các vận động viên vào ánh đèn sân khấu như chưa bao giờ trước đây. Tay vợt bóng bàn số 1 thế giới, Sun Yingsha đã chứng kiến số lượng người theo dõi trên Weibo của cô ấy tăng thêm hơn 3 triệu, trong khi Wang Chuqin thu hút hơn 2 triệu người theo dõi trên Douyin trong vòng sáu ngày thi đấu.
Tuy nhiên, các nhà vô địch Olympic đang phản đối lại văn hóa thần tượng cuồng nhiệt xung quanh họ. Vào ngày 12/8, vận động viên bơi lội Pan Zhanle, người đã giành huy chương vàng trong nội dung bơi tự do 100 mét nam và lập kỷ lục thế giới mới, đã giải tán nhóm người hâm mộ trực tuyến duy nhất của mình, chọn cách giữ khoảng cách với sự náo nhiệt.
Trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình quốc gia Trung Quốc CCTV, Pan bình luận về sự nổi tiếng đột ngột của mình: "Tôi thích sống kín tiếng và yên tĩnh. Thành thật mà nói, tôi sẽ không phiền nếu màn trình diễn của mình không xuất sắc, miễn là tôi có thể trở lại tập luyện trong bình yên."
Pan cũng đề cập đến sự chú ý ngày càng tăng của người hâm mộ: "Khi tôi không thành công, không ai đến tìm tôi. Bây giờ khi tôi thành công, họ mới tìm đến tôi. Điều này khiến tôi không thoải mái."
Không chỉ trực tuyến, mà cả trong sân vận động. Tại trận chung kết đơn nữ bóng bàn toàn Trung Quốc giữa Chen và Sun ở Paris, điều lẽ ra là một màn trình diễn tuyệt vời của thể thao đã bị ảnh hưởng bởi hành vi không đúng mực của khán giả.
Đặc biệt, tay vợt Chen Meng đã phải đối mặt với những tiếng la ó mỗi khi cô ghi điểm, một hành động khiến nhiều người cảm thấy rằng sự ủng hộ của người hâm mộ đã trở nên thiếu tinh thần thể thao.
Dù trong không khí căng thẳng, trận đấu kết thúc trong sự tao nhã, khi cả hai ôm nhau lâu dài sau trận đấu. Chen sau đó mô tả cuộc đối đầu này như một trận đấu không có người thua cuộc, và cảm ơn khán giả đã ủng hộ cả hai vận động viên.
Sun cũng chia sẻ cảm nghĩ trên Weibo: "Chúc mừng chị Meng đã bảo vệ thành công danh hiệu đơn nữ Olympic. Sự nỗ lực và màn trình diễn của chị là điều đáng ngưỡng mộ.
"Thật vinh dự khi được đứng cạnh chị trong việc bảo vệ danh dự của bóng bàn nữ Trung Quốc. Tôi cũng kêu gọi mọi người tiếp cận các trận thắng và thua một cách hợp lý, và tiếp tục ủng hộ đội tuyển của chúng ta," Sun viết.
Fan Zhendong, người đã giành huy chương vàng ở cả nội dung đơn nam và đồng đội tại Thế vận hội, đã nhiều lần đề cập đến các yếu tố độc hại trong cộng đồng người hâm mộ trên mạng xã hội. Anh đã làm rõ lập trường của mình về các tương tác với người hâm mộ, kêu gọi họ tránh các hành vi quá mức.
Fan bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với làn sóng hâm mộ quá khích trong thể thao. Anh kêu gọi người hâm mộ tôn trọng huấn luyện viên và đồng đội của mình và tránh các hoạt động ủng hộ có tổ chức. Tay vợt người Trung Quốc cũng tuyên bố rằng anh không nhận quà tặng, chỉ chấp nhận những lá thư viết tay.
"Về lịch trình cá nhân, tôi không muốn được chào đón tại sân bay hoặc bị theo dõi để chụp ảnh, cũng như tôi sẽ không ký tên hay chụp hình trong các tình huống cá nhân. Tôi yêu cầu người hâm mộ hãy để tôi sống như một người bình thường", Fan bộc bạch.
Hãy thần tượng một cách văn minh
Vào cuối năm 2023, một cuộc khảo sát do Trung tâm Khảo sát Xã hội Thanh niên Trung Quốc thực hiện, với sự tham gia của 1.332 người trả lời, cho thấy 82,4% tin rằng sự xâm nhập của văn hóa thần tượng vào thể thao đã trở nên tồi tệ hơn gần đây.
Đáp lại, Tổng cục Thể thao Trung Quốc đã ra tuyên bố vào ngày 15/5, lên án sự xâm nhập của làn sóng người hâm mộ lệch lạc vào thể thao. Ủy ban Olympic Trung Quốc cũng đã kêu gọi tôn trọng quyền cá nhân của các vận động viên và kêu gọi người hâm mộ hành xử hợp lý, lên án sự lan rộng của văn hóa "thần tượng" vào lĩnh vực thể thao.
Trong suốt Thế vận hội Paris, Ủy ban Olympic Quốc tế đã triển khai hệ thống giám sát sử dụng AI để theo dõi hàng nghìn tài khoản trên các nền tảng mạng xã hội lớn bằng hơn 35 ngôn ngữ, nhằm bảo vệ các vận động viên và quan chức khỏi sự lạm dụng trực tuyến.
Nhà nghiên cứu văn hóa thanh niên, Ding Hui nói với The Paper rằng cốt lõi của hành vi này là sự ngưỡng mộ đối với sức mạnh và thành công. Trong thể thao, màn trình diễn của một vận động viên ảnh hưởng trực tiếp đến sự ủng hộ của người hâm mộ, tạo ra một động lực tương tự như của các thần tượng giải trí.
Ông Ding lưu ý rằng văn hóa thần tượng đã ảnh hưởng đến Trung Quốc trong gần một thập kỷ. Người hâm mộ không chỉ ca ngợi thần tượng của họ, mà còn biện minh cho sự ngưỡng mộ của họ, cố gắng nâng cao hình ảnh công chúng của thần tượng.
Một khía cạnh quan trọng của văn hóa này là người hâm mộ tích cực loại bỏ các bình luận tiêu cực về thần tượng của họ trên mạng xã hội và tham gia vào các cuộc tranh cãi trực tuyến với người hâm mộ của các ngôi sao khác để định hình hình ảnh của thần tượng mình, theo Ding.
"Nỗ lực của người hâm mộ để duy trì 'hình ảnh công chúng' của thần tượng góp phần vào sự lan rộng của văn hóa này", Ding nói, và thêm rằng việc tập trung vào các vận động viên, thay vì chính môn thể thao, là đặc trưng của văn hóa thần tượng.
Để giải quyết sự xâm nhập của văn hóa thần tượng, Ding đề nghị rằng các vận động viên nên trực tiếp đối mặt và từ chối hành vi không phù hợp của người hâm mộ.
Các vận động viên khác biệt với các ngôi sao truyền thông; họ để thành tích trên sân đấu của mình tự lên tiếng. Đối với người hâm mộ, những tương tác có ý nghĩa nhất với các vận động viên chỉ nên diễn ra tại địa điểm thi đấu.
Nguyên Vũ
